یک نظرسنجی تازه نشان می دهد که ببر بیش از هر حیوان دیگری نزد انسان محبوبیت دارد، اما تناقض بزرگ قضیه این است که انسان در عین حال بزرگترین دشمن ببر است.
وضعیت چنان بحرانی است که سنخ کاملا تازه ای از طرفداران محیط زیست ضمن تبری جستن از سنت های صلح طلبانه جنبش سبز، برای نبرد با قاچاقچیان ببر دست به سلاح برده اند.
نابودی زیستگاه ها در اثر آتش سوزی و قطع درختان از عوامل نابودی ببرها با سرعتی تکان دهنده است، اما شکارچیان غیرقانونی تهدیدی حتی بزرگتر به حساب می آیند.
یک ببر پس از شکار تقریبا 1500 دلار به فروش می رسد. اما در مراحل بعدی، اجزای بدنش جداگانه عرضه می شود به طوری که درآمد حاصل از آن می تواند به 50 هزار دلار سر بزند. سود حاصل از تجارت ببر بی نهایت زیاد و قاچاقچیان، مسلح و شدیدا خطرناک هستند.
در واکنش به این وضع، قشونی از جنگل بانان، شکارچیان و نظامیان سابق چچن، افغان و حتی خمر سرخ، به نمایندگی از طرفداران محیط زیست در جهان پا به کارزار تازه ای گذاشته اند.
'خطر دائمی'
این نبرد در اوایل دهه 1990 در روسیه و در اثنای هرج و مرج سیاسی و اقتصادی ناشی از فروپاشی کمونیسم آغاز شد.
بزرگترین گربه سانان جهان، که عموما ببرهای سیبری خوانده می شوند، اما نام اصلی آنها ببر آمور است، در آن دوره با سرعتی چشمگیر یعنی تقریبا 70 ببر در سال کشته می شدند و تنها چند صد عدد از آنها باقی مانده بود.
درحالی که ببر آمور در آستانه انقراض قرار گرفته بود، یک آمریکایی به نام استیو گلستر، بنیانگذار موسسه "وایلداید" (WildAid) از راه رسید و کمک های فنی و نقدی ارائه کرد.
آقای گلستر و همکارانش، پس از تایید وزارت منابع طبیعی روسیه، برنامه "ببر بازرسی" را معرفی کرد.
استیو گلستر ماموران برنامه "ببر بازرسی" را "پلیس محیط زیست" توصیف می کند و می گوید برای آنکه قدرت لازم برای انجام ماموریت خود را داشته باشند، "باید از اختیارات ویژه بازرسان دولت برخوردار می شدند تا بتوانند نشان و سلاح با خود حمل کنند."
آقای گلستر به روسیه کمک کرد پلیس مسلح محیط زیست معرفی کند
هرچند "ببر بازرسی" رسما یک برنامه دولتی است، اما تقریبا تمام منابع مالی آن توسط موسسات بین المللی حیات وحش تامین می شود.
از زمان آغاز گشتزنی ماموران این برنامه، جمعیت ببرها تثبیت شده اما در حال حاضر تنها چند صد عدد از آنها در منطقه باقی مانده است و در صورت عدم حراست، در معرض خطر دائمی قرار خواهند گرفت.
برنامه "ببر بازرسی" اکنون دارای شش گشت مقابله با شکار غیرقانونی در خاور دور روسیه، زیستگاه ببر آمور، است.
آندره یورچنکو، سرهنگ سابق نیروهای ویژه ارتش روسیه، یک واحد مقابله با شکار غیرقانونی را در بندر اسلاویانکا، در 10 مایلی مرز چین، هدایت می کند.
او و تیم سه نفره اش به همراه یک سگ، از ناحیه ای بسیار گسترده به مساحت پنج هزار کیلومتر مربع نگهبانی می کنند.
حمل سلاح غیرقانونی، قطع درختان جنگل یا شکار غیرقانونی سایر حیوانات وحشی بخش عمده تخلفات را تشکیل می دهد.
به دام انداختن شکارچیان غیرقانونی حین عمل شکار ببر حادثه ای بسیار نادر است. حتی اگر کسی به هنگام حمل پوست ببر دیده شود، به سختی بتوان ثابت کرد که او عملا ببر را کشته است.
فساد مالی و رشوه خواری همه گیر است و در گذشته ای نه چندان دور، گشت آندره یک پوست ببر را از یکی از اعضای پارلمان محلی مصادره کرد.
شکی نبود که ببر به ضرب گلوله کشته شده است، اما راهی برای اثبات آن وجود نداشت و این مقام به عنوان عضو پارلمان از پیگرد قضایی مصون بود. او تنها 50 دلار جریمه و پوست ببر از او مصادره شد، اما وی همچنان به عنوان نماینده منتخب مشغول خدمت است.
تجارت جهانی
آندره یورچنکو، که می داند شکارچیان محلی تنها حلقه کوچکی در زنجیره بلند یک شبکه چند میلیون دلاری در سطح جهان هستند، تصمیم گرفت از پوست مصادره شده به عنوان طعمه ای برای یک سوداگر متخلف استفاده کند.
آقای یورچنکو برای جلوگیری از رشوه خواری کارمندانش از جیب خود به آنها اضافه حقوق می پردازد
یک دستگاه رادیویی برای ردیابی ببر در سر آن تعبیه شد و تیم آندره توانست پوست را تعقیب و نحوه خروج آن از روسیه را ردگیری کند.
این عملیات سری توسط چندین دوربین مخفی متعلق به برنامه مستند "قاچاق ببر" - تولید بی بی سی - فیلمبرداری شد.
استیو گلستر و همکارانش اکنون برنامه حفاظت مسلحانه از محیط زیست را به جنوب شرقی آسیا تعمیم داده اند. در تایلند، دولت این کشور برای تایید عملیات "وایلداید" از خود شتابی نشان نداد تا اینکه یک جنگلبان و یک شکارچی غیرقانونی در یک پارک ملی در حادثه ای ناگوار به ضرب گلوله کشته شدند.
هرچند این تراژدی باعث شد دولت تایلند مساله را جدی بگیرد، اما گشت ها هنوز با بی تفاوتی و بی اعتنایی روبرو هستند. حتی اگر شکارچیان متخلف با موفقیت محاکمه و محکوم شوند، جریمه ها ناچیز است و تاثیر بازدارنده ندارد.
سال گذشته، اتومبیل یک سوداگر محلی و سابقه دار حیوانات وحشی در نزدیکی مرز تایلند و لائوس متوقف شد. در صندوق عقب اتومبیل یک ببر که با بی رحمی دو نیم شده بود تا در صندوق جا بگیرد کشف شد. اما او علیرغم تکرار در ارتکاب جرم تنها 150 دلار جریمه شد.
در میانمار یا برمه سابق، سوداگران علنا استخوان، دندان، جمجمه و حتی آلت تناسلی ببر را عرضه می کنند.
در فیلم مستند "قاچاق ببر" همچنین به طور مخفیانه از سوداگرانی که 80 دست پوست پلنگ در اختیار داشتند فیلمبرداری شد. و هرچند آنها پوست ببر همراه نداشتند اما پیشنهاد کردند در ازای دریافت 2500 دلار، یعنی 30 برابر قیمت پوست پلنگ، آن را فراهم و عرضه کنند.
برای استیو گلستر این پدیده تعبیری تیره دارد.
او می گوید: "پوست ببر خیلی گران است چون در حال حاضر اصولا نایاب است. یافتن آن مشکل است و به همین دلیل است که ببرهای زیادی در جنگل باقی نمانده است."
