مقدمه شناخت طوطی ها
بیش از 300 گونه طوطی در جهان وجود دارد آنها عمدتا در نواحی گرمسیر زندگی می کنند و بیشتر در نیمکره شمالی زندگی می کنند. بیشتر طوطی ها دارای رنگهای روشن هستند و همه دارای منقارهای قلاب شکل نیرومند می باشند آنها دارای دو انگشت رو به جلو و دو انگشت رو به عقب بوده که آنها را قادر می سازند محکم روی شاخه درختان بنشینند اغلب این پرندگان در دسته های دارای عمر طولانی هستند و گاهی تا 100 سال یا بیشتر زندگی می کنند.
طوطی زلانـدنو یا طوطی جغد تنها طوطی فاقد قدرت پرواز جهان است این پرنده در جنگل زندگی می کند و شبها روی زمین جنگل تغذیه می کند طوطی های آویزان شونده که در جنوب اسیا زندگی می کنند به خاطر بیتوته کردن به شکل سرو ته منحصر به فرد هستند بزرگترین طوطی های جهان طوطی دم بلند امریکای جنوبی است که در نواحی مرکزی آمریکای جنوبی زندگی می کنند آنها می توانند تا 91 سانت (3پا) قد بکشند.
طوطی ها تقریبا به طور کامل از غذاهای گیاهی تغذیه می کنند بیشتر گونه ها از گردوها و بادامها و میوه های دیگر می خورند اما بعضی از آنها از شهد گلها تغذیه می کنند یک گونه از طوطیها از گل سنگ و قارچهای دیگر تغذیه می کند طوطی های شیره خوار دارای زبان لبه دار و پوشیده از پر هستند که برای خوردن مایعات شیرین مثل اسفنج عمل می کند.
طوطی پرنده ای است در رنگهای مختلف از طایفه پسیتاسیده . وبمناسبت سهولت تقلید آوای آدمی قابل ملاحظه است . طوطیان عموماً در نواحی گرم و رطوبی افریقا و هند و استرالیا و امازون زیست میکنند.
اگر طوطی زبان می بست در کام
نه خود را در قفس میدید و نه دام
شناخت کامل طوطی
طوطی ها جانوران وحشی هستند که با رفتار وحوش نزد انسانها می ایند.برای انکه همدم پردار خود را بهتر درک کنید بایستی شرایط و نحوه ی زندگی طبیعی اش را با محیط منزل مقایسه کنید. سعی کنید دیدگاه پرنده را از دیدگاه یک طوطی مورد توجه قرار دهید.
نگهداری پرندگان زینتی یک سرگرمی دیرینه است که هزاران سال قدمت دارد و روز به روز رو به گسترش است. طوطی ها بسیار گران قیمت هستند و این تصادفی نیست علت های زیادی دارد یکی اینکه نگهداری این پرنده ها نسبت به سگ و گربه ... که ممکن است مشکلاتی را در پیش داشته باشند ندارد و نگهداری از پرنده کمی اسان تر است و این پرندگان می توانند به صورت مونس و همدمی واقعی برای انسان درایند.طبیعت سازگار و مطیعی دارند و می توانند با شباهت فوق العاده زیاد و حیرت اوری صدای انسان و یا سایر صداها مثل زنگ تلفن. ایفن . دزدگیر ماشین صدای پرنده های دیگر وبسیاری از صداهای اطراف خود را تقلید می کنند!. طبق تحقیقات محققان که در کشورهای مختلف به انجام رسیده نگهداری پرندگان زینتی اثرات مفیدی بر روی جسم و روان صاحبان خود در هر گروه سنی می گذارد.
نگهداری این پرنده ها در این دنیای پر استرس برای صاحبان خویش ارامش چه از لحاظ جسمانی و چه روانی به ارمغان می اورد.
طوطیها بخاطر استعداد تقلید و یاد گیری خارق العاده خود نسبت به سایر جانوران وضعیتی استثنایی دارند. علاوه بر ان زیبایی و رفتار برخی از انواع انها بی شک بسیاری از افراد را که رابطه چندانی با جانوران ندارند را هم تحت تاقیر قرار می دهد.
نگهداری از پرنده هایی نظیر کاسکو ، کاکادو ، چندان اسان نیست و تقریبا مانند نگهداری از سگ وقت و حصله می طلبد.
نحوه زندگی جانور وحشی جنگل و علفزار
وطن اصلی طوطی ها مناطق استوائی و معتدله ی امریکای مرکزی و جنوبی،اسیا،افریقا،زلاند نو،گینه ی جدید و استرالیا می باشد.برخی انواع ساکن جنگل هل بکر،گروهی در کوهستانها و عده ای در علفزارها یا سرزمین های کم درخت زیست می کنند.چندنوع از انها در قسمت های فوقانی درخت ها نیز زندگی کرده و نتیجتا" تحمل سرما و یخ بندان را دارند.
کوچک ترین نوع دارکوبی به طول 10 سانتی نتر و بزرگترین انها هیاسینتارا (ماکائو ابی چشم زرد)با طولی حدود 100 سانتی متر می باشند.
بیولو‍ژی مختصر طوطی
بارزترین مشخصه ی طوطی ها،منقار کج و قوی انهاست.منقار کج به خاطر تطبیق در پرنده به وجود امده،زیرابا استثنای لوریس ها و برخی انواع متعدد دیگر که از خوراک نرم تغذیه می کنند.سایر طوطی ها اغلب از دانه ها،بادام،فندق،گردو و پسته همراه با میوه جات تغذیه می نمایند.تبحر خاص انها شکستن پوسته ی سخت و تغذیه ی مغز انهاست.منقار بالائی توسط مفصلی به جمجمه متصل بوده و در جهت بالا قابل حرکت می باشد.زیر منقار بالائی طوطیهائی که از میوه جات سخت پوست تغذیه می نمایند،قسمت تیزی وجود دارد که پرنده توسط ان اطراف منقار زیرین را تمیز می کند.قسمت های تیز و محکم زیر منقار بالائی جهت گرفتن خوراک و یا شکستن پوست سخت ان نیز به کار گرفته می شود.منقار زیرین کمی قابل جابجا کردن بوده و برای پوست کندن و جدا نمودن پوسته ها ی سخت نیز کارساز می باشد.منقار تنها به عنوان آماده سازی خوراک و تغذیه بکار نرفته،بلکه به عنوان پای سوم به هنگام خزیدن مورد استفاده قرار می گیرد.زبان عظلانی پرنده دارای سلول های لمسی بوده و لذا از قدرت تشخیص مزه ی خوبی بر خوردار است. از منقار کج جهت ابراز علاقه و رفتار توام با ظرافت و گاه به عنوان ابزاری برای جنگ و دفاع و خشونت نیز استفاده می شود.
منقار طوطی ضمن احساس خطر اسلحه خطر ناکی است که علیه دشمنان معینی از ان استفاده می گردد.پا و انگشتان پرنده نیز با نحوه ی زندگی اش تطبیق دارند:به عنوان مثال در طوطی های دونده و راه رونده بیشتر برای راه رفتن و در انواع خزنده برای خزیدن مناسب هستند.پای مخصوص خزیدن دارای دو انگشت به طرف جلو و دو عدد به طرف عقب می باشد.ناخن ها نیز مانند منقار وظایف مختلفی به عهده دارند:اغلب طوطی های بزرگ خوراک خود را توسط ناخن ها گرفته و می خورند. قدرت پرواز بستگی به محیط زیست دارد. انواعی که برای تامین خوراک مسافتهای طولانی را بایستی پشت سر گذارند و در نواحی علفزار و یا کم درخت زیست می نمایند،به مراتب بهتر از ساکنان جنگل پرواز می کنند.بطور کلی می توان گفت که انواع دم بلندپرواز کننده های خوبی بوده،در حالی که دم کوتاه ها بهتر می خزند.
جامعه طوطی ها
طوطی ها در طبیعت تشکیل گروه های بزرگ یا کوچک می دهند.اقدام به هر کاری از جستجوی خوراک گرفته تا کوچ کردن به نقاط دیگر یا خوابیدن،بطور دسته جمعی صورت می گیرد.برخی انواع حتی در گروه تشکیل لانه می دهند ،اما اغلب انها در زمان جفت گیری و جوجه دار شدن از گروه جدائی می جویند.طوطی ها حتی اگر در گروه های بزرگ زندگی کرده و گروهی لانه بسازند،تنها جفتی معین برای تمامی عمر بر خواهند گزید.انها جفتی را که انتخاب نموده اند،در تمامی عمر ترک نخواهند کرد.اینجانب عمدا واژه ی "جفت انتخاب شده" رابه کار بردم.زیرا طوطی ها هر هم نوعی را به عنوان جفت قبول نکرده و بایستی خود یکدیگر را انتخاب کنند.قابل توجه انکه این نکته از جمله دلایلی است که تکثیر طوطی را انقدر مشکل ساخته است. بدست آوردن جفتی مناسب از میان گروه کوچکی از طوطیان همواره میسر نمی باشد خصوصا انواعی مانند طوطی های خاکستری.
رفتار و خصوصیات تکثیر
طوطیان معمولا" تکثیر کننده ی غاری هستند(یعنی داخل غارها و مکان های تاریک لانه می سازند).حفره ها و غارهای طبیعی موجود در بدنه ی درختان و صخره ها و برخی مواقع نیز محل زیست متروکه ی موریانه ها و حشرات دیگر را جهت لانه سازی انتخاب می نمایند.برخی از انها از پوشال،اجزاءلانه سازی و شاخه های کوچک درختان استفاده نکرده،و روی کف برهنه تخم گذاری می کنند.انواع کوچکترمعمولا" دو بار در سال و بزرک ترها یک بار در سال تخم کذاری می کنند.بسته به نوع بین دو تا هشت تخم می گذارند.تخم ها مدور و سفید رنگ می باشند.اغلب طوطی ماده روی تخم ها می خوابد(در کاکادوها هر دو مبادرت به خوابیدن روی تخم ها می نمایند)اما هر دو و یا خصوصا" نر مبادرت به تغذیه ی جوجه ها می کنند.جوجه ها خوراک نرم و نیمه هضم شده ی والدین را دریافت می کنند.مبادله ی خوراک بین نر و ماده نشانه ی علاقه و هم بستگی جفت و جزئی از رفتارجفت گیری است.طوطی های تربیت شده و خو گرفته از روی فقدان جفت گه گاه خوراک خورده شده خود را بالا اورده و به انسان همدم خویش عرضه می نمایند.
کمی ریشه ای تر در مورد منقارکج ها بدانیم
طوطی ها از زمان قدیم در موطن اصلی خویش به عنوان جانور خانگی جزیی از سکنه هر منزلی محسوب می شده اند به عنوان مثال در دهات جنگلی منطقۀ آمازون داخل کلبۀ اکثر سرخپوستان طوطی نگهداری می شود0 هرگاه طوطی ها جوجه دار شوند جوجه ای از لانه انها برداشته شده وتوسط خانمهای سرخپوست با سیشا chicha آبجوی سرخپوستان که از سیب زمینی پختۀ شیرین نتیجه می گردد پرورش داده می شدندد. شکار بی رویۀ طوطیان توسط شکارچیان و بومیان و تغییر یا محدود نمودن محیط زیست جانور موجب آن شده که برخی از انواع آن در شرف انقراض قرار گرفته اند. برخی شکارچیان از هر طریقی برای دستیابی به پرنده ابایی ندارند : درختان برای دسترسی به لانه ها قطع می گردند وزیر درختان بخار گوگرد ایجاد می نمایند تا پرندگان مات ومبهوت شده وبه آسانی قابل گرفتن باشند. طبق گزارش های مؤسسه Animal Welfar Institute در ایالات متحدۀ آمریکا سالانه یک میلیون طوطی به عنوان جانور خانگی شکار می شوند. حدود 40 درصد طوطی ها بالغ و80 درصد طوطی های جوان جان خود را از دست می دهند. طبق تحقیقات دکتر هیلدبرنات که در مجلۀ آلمانی (هفته نامۀ دامپزشکی آلمان) تاریخ 1976 انتشار یافته تلفات حاصل از حمل پرنده به آلمان بین یک تا دو درصد است. قابل توجه آنکه در اینجا ارقام یاد شده تنها برای از فرودگاه کشور مزبور به مقصد آلمان می باشد0
گمرک وقرنطینه وحلقه
طوطی ها ی وارداتی بایستی توسط دامپزشک معاینه شوند. این معاینات پس از وارد کردن پرنده بطور اتوماتیک در مدت دوماه نگهداری در قرنطینه انجام می گیرد. پس از قرنطینه بر پای هر طوطی حلقه ای نمره دار آویزان می شود که به منزلۀ سندی دولتی برای سلامت و گذشتن پرنده از معاینات انجام شده می باشد. در کشورهای اروپایی کمیتۀ مرکزی صنفی وظیفۀ توزیع حلقه ها را به عهده دارد. طوطی های فاقد حلقه پا به عنوان جنس قاچاق تلقی شده و احتمالا از طریق غیر قانونی وارد شده اند. دلیل عمدۀ معاینۀ طوطی های وارداتی بیشتر بخاطر بیماری طوطی هاست. علاوه بر آن جانور از نظر بیماری جزام پرنده و پارازیت هایی نظیر انگل ها معاینه ومدوا می شود. بهتر است به محض ورود به منزل حلقۀ مزاحم را از پای پرندۀ خویش دور نمایید تا از نارحتی حاصله از ان رهایی یابد. در غیر اینصورت طوطی مبادرت به جویدن حلقه نموده و احیانا خود را مجروح خواهد ساخت. حلقه را به عنوان شناسنامۀ پرنده در جایی محفوظ نگهدارید. طوطی هایی هم که در دوران کوچکی به دست پرورش دهندگان حلقه پا می شوند هم بهتر است حلقه را از پای انها جدا ساخت.
لیست قرمز
انسان موجب از بین رفتن نسل بسیاری از جانوران گردیده است. از گروهی برخی جانوران تنها انواع کمی بر جای مانده است. برخی از نژادهای طوطی نیز در اثر خودخواهی آدمی از بین رفته و گروهی دیگر به ندرت یافت می شوند. لذا این انواع در لیست قرمز بین المللی یعنی جانورانی که موجودیتشان در خطر نابودی است قرار دارند. سازمان بین المللی حفاظت جانوران در شهر واشنگتن(WA) آمریکا بوجود آمده و کشورهای زیادی عضو آن هستند. این سازمان تجارت جانوران نادر را ممنوع اعلام نموده که انواع طوطی های زیر از آن جمله اند:
طوطی جغدی
آرا
کوبا یا باماها-آمازون
شاه آمازون
پویرتر- ریکو
سرقرمز آمازون
بال زرد آمازون
قیصر-آمازون
نقاب طلایی آمازون
پرجلای آمازون
گلو کبوتری آمازون
دم قرمز آمازون
شکم آبی
هیاسینت ارا یا آرای آبی
آراله آرا
آرا آبی
سرقرمز
طلایی
ماریتیوس
شانه طلایی
شکم طلایی
بلوطی
صورت قرمز کوتولۀ کوکسنز
بزی
جهشی فوربس
غاری
خاکستری فرناندو
مطابق توافق های حاصله در ششم ژوییه 1981 انواع دیگر طوطی نیز تنها با مجوز کشورهای صادرکننده می توانند راهی بازار جهانی شوند. این قرارداد جزو پیوست II مقررات WAمحسوب می گردد.
استثناها: مرغ عشق و مرغ ونوس و الکساندر کوچک
مطابق قراردادی که در کنفرانس سومWA در ماه مارس 1981 در دهلی نو منعقد گردید تنها در مورد این سه نوع محدودیتیدر امر تجارت از طرف کمیسیون WA وجود ندارد.
بیش از 300 گونه طوطی در جهان وجود دارد آنها عمدتا در نواحی گرمسیر زندگی می کنند بیشتر طوطی ها دارای رنگهای روشن هستند و همه دارای منقارهای قلاب شکل نیرومند می باشند آنها دارای دو انگشت رو به جلو و دو انگشت رو به عقب بوده که آنها را قادر می سازند محکم روی شاخه درختان بنشینند منقارکج ها در اکثر نقاط جهان یافت میشوند کاکادو ها در استرالیا و امازون ها و ماکائوها در امریکای جنوبی و طوطی های خاکستری هم در افریقا.
طوطی ها تقریبا به طور کامل از غذاهای گیاهی تغذیه می کنند بیشتر گونه ها از گردوها و بادامها و فندق ها و میوه ها تغذیه می کنند اما بعضی از آنها از شهد گلها تغذیه می کنند یک گونه از طوطیها از گل سنگ و قارچهای دیگر تغذیه می کند طوطی های شیره خوار دارای زبان لبه دار و پوشیده از پر هستند که برای خوردن مایعات شیرین مثل اسفنج عمل می کند.
